🔸اگر کسی اوّل سالش برابر همین تاریخ های عادی، اوّل محرم بود، این باید جمع بکند بین ماه محرم و ماه مبارک رمضان. دین همین کار را کرده؛ ماه محرم را با ماه مبارک رمضان, ماه مبارک رمضان را با ماه محرم با یک آهنگ جمع کرده. ببینید در ماه مبارک رمضان فرمودند شما مهمان خدا هستید: «أَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیح نومکم فیه عبادة»، گذشته از آن دستورهای خاصی که دارید؛ اما همین که بخوابید برای اینکه خوب روزه بگیرید و خوب نماز شب بخوانید، این خواب شما عبادت است. نَفَسی که در ماه مبارک رمضان می‌کشید عبادت است: «أَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیح نومکم فیه عبادة». این برای ماه مبارک رمضان است.
🔸اما در محرم فرمود: «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِیحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَة»؛ فرمود این کسی که در ماه محرّم، یک آه می کشد این آه عبادت است! این چه محرّمی است؟! این چه ماهی است؟! این دین می خواهد ماه محرم را مثل ماه مبارک رمضان، ماه عبادت قرار دهد. این کتابی که مرحوم آقا شیخ عباس قمی نوشته به نام نفس المهموم، از همین حدیث گرفته، «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِیحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَة». این شخص در محفل عزای حسینی نشسته یا در کوی و برزن مشغول حرکت است! یک ناله و آهی از دلش بر می خیزد، فرمود این ناله عبادت است، این آه عبادت است. برای مظلومیّت سالار شهیدان، کسی آه بکشد عبادت است، «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِیحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَة».
🔸در ماه محرم، انسان می تواند ماه محرّم خود را ماه مبارک رمضان کند، «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِیحٌ وَ هَمُّهُ»؛ اگر مهموم شد غمگین شد برای کربلا، عبادت است. اهتمام ورزید که نام حسین بن علی (س) را احیا کند، عبادت است. همّتش همّت عاشورایی بود، عبادت است. آن ماه مبارک رمضان است که «أَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیح نومکم فیه عبادة»، این ماه محرّم است که «نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِیحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَة».
🔸بنابر این ماه محرم ، برای ما مثل ماه مبارک رمضان است؛ یعنی ماه عبادت است. عبادت های ما، عرض ادب های ما، سینه زدن های ما, گریه های ما, ناله های ما باید طوری باشد که این نظام را حفظ کند.
🔹(آیت الله جوادی آملی ، درس اخلاق ۹۵/۰۷/۸)